Armoede en ongemak

Ik las een artikel in de Volkskrant over de toename van het aantal klanten bij de Voedselbanken. Het verhaal werd ondersteund door een foto van mensen bij tafels met daarachter vrijwilligers die producten uitdeelde en daarvoor de afwachtende klant. Zo kreeg iedereen, onder andere, een pak vaatwastabletten. Om het ongemak mee weg te wassen waarschijnlijk.

Verschillende mensen kwamen in het artikel aan het woord en uit hun verhalen kwam vooral dat ongemak naar voren. Bij klanten die maar hoopten dat er geen bekenden in de rij zouden staan. Bij de vrijwilligers die producten mochten uitdelen waar je nou ook weer niet echt op zat te wachten en waar mensen dan ook nog dankbaar voor zouden moeten zijn.

De klanten waren niet alleen en vooral mensen uit de te verwachten doelgroep zoals vluchtelingen, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zoals dat tegenwoordig zo 'verzachtend' heet, ouderen met alleen een aow-tje. Er waren zzp-ers bij, mensen uit de zogenaamde gegoede burgerij die ontslagen waren en met te hoge lasten worden geconfronteerd, ondernemers die het net niet meer redden in deze corona-tijd.

Allemaal mochten ze aansluiten in de wekelijkse rij en hun hand (c.q. hun tas) ophouden. Mooi natuurlijk.

Ja, mooi dat er veel vrijwilligers, ondernemers, overheden zijn die zich bekommeren om mensen die in een situatie zijn beland waarin de meest primaire levensbehoeften onder druk staan. Minder mooi dat er vooral op het sentiment wordt gespeculeerd. Het sentiment aan twee kanten, bij de 'gever' en bij de 'ontvanger'. Je wil iets voor een ander in de problemen betekenen c.q. je wil blij zijn met alles wat je krijgt om de week door te komen.

Een bestaansminimum waarbij iedereen in ieder geval verzekerd is van een dak boven zijn hoofd en fatsoenlijk eten, behoorlijk kleding en een begeleiding of scholing gericht op vergroting van maatschappelijk kansen zou eigelijk de basis horen te zijn in plaats van dat zoveel mensen onbedoeld door een ondergrens zakken. Zou toch moeten kunnen in een land dat zich onder de rijksten mag scharen.

Allemaal politieke keuzes en in een samenleving waarin de focus meer en meer ligt op een wij-zij denken zal er voorlopig op dat gebied weinig echt veranderen. Maar misschien kunnen we dan het systeem van de Voedselbank iets menselijker maken. Er zijn gelukkig goede voorbeelden van lokale voedselbanken die de klant zelf de regie laat houden. Bijvoorbeeld door een pasje waarmee men bij de voedselbank-supermarkt, een kledingloket, een kringloopwinkel inkopen kan doen door middel van een virtueel budget.

En als je daar dan ook nog direct gerichte hulpverlening of begeleiding aan koppelt, wordt het voor de betrokkenen gelijk wat minder uitzichtloos.