Mediaonderwijs

In ‘De domheid regeert’ van Sander Schimmelpenninck wordt veel aandacht besteed aan social media, en de invloed van big tech op onze democratische waarden.

De Musk’s van onze tijd ge- of misbruiken hun social media kanalen, onder het mom van vrije meningsuiting, voor hun eigen winstmaximalisatie en in toenemende mate voor hun politieke invloed. Big tech staat, om met de afscheidswoorden van Joe Biden te spreken, niet onder democratische controle, ze leggen geen verantwoording af aan democratische instituties daar waar ze een steeds grotere macht krijgen en claimen. Politici die ‘de domheid van mensen’ exploiteren hebben baat bij de opstelling van Musk en Zuckenberg en zullen hen eerder in de armen sluiten dan kritisch volgen en ter verantwoording roepen.

Onze eigen rechts nationalist zal zeker niet instemmen met een sociaal media verbod voor kinderen tot 15 jaar.

Dezelfde Schimmelpenninck pleit voor het invoeren van Mediaonderwijs op onze scholen. Scholen leiden volgens hem nog steeds, en ten onrechte, op voor de arbeidsmarkt en geven te weinig aandacht aan de democratische waarden van onze westerse, liberale, samenleving. Kinderen, maar zeker ook hun ouders, worden meegezogen in de algoritmes die vooral ‘domheid’ exploiteren.

Daar waar het onderwijs af moet van de primaire gerichtheid op de, steeds en vaak ingrijpend veranderende, arbeidsmarkt, komt er ruimte om kinderen en jongeren tot kritische burger op te leiden. Een burger die eigen keuzes maakt aan de hand van gedegen onderzoek en debat. Een vak ‘mediageletterdheid’ kan bijdragen aan een meer kritische houding en uitdagen zelf meer te onderzoeken en het gesprek met elkaar aan te gaan.

Het telefoonverbod op scholen is snel, en zonder grote discussies, normaal geworden. Docenten, en zelfs veel leerlingen, vinden het een verademing. Er is weer tijd om elkaar te zien, niet langer via een scherm, maar gewoon in het echt. Er is weer tijd om met elkaar te praten, te klieren, grappen uit te halen. Een social media verbod voor jongeren tot 15 zal moeilijk te handhaven zijn maar leidt wel tot een terechte discussie over het ‘wezen’ van deze op algoritmes gerichte platforms. Het door Schimmelpenninck gewenste debat ontstaat. Thuis aan de keukentafel, in het klaslokaal, in de media en tussen jongeren onderling.

Zeker als je mediageletterdheid ondertussen gericht aandacht geeft op scholen, MBO, HBO en Universiteit.

Tenslotte mogen we wel een beetje zuinig zijn op ons westerse model van democratie.